bond dönemi ne demek?

Holosen’de gerçekleşen iklim değişikliklerini anlamak amacıyla yapılan en önemli çalışma, Kuzey Atlantik’te derin deniz tortulları ve buzul girdileri (buzul karotları) üzerindeki incelemelere ve sonuçlarına dayanmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre Holosen ’deki iklim dalgalanmaları ile geçici olarak bağlantılı Kuzey Atlantik buz rafting olaylarından Bond Dönemi olarak bahsedilir. Buz raftingi, çeşitli malzemelerin buzla taşınması olayıdır*. (Bakınız: Ice rafting*) Buz raftingi bugün de meydana gelmektedir ancak etkisi önemli ölçüde daha az ve ölçülmesi çok daha zordur. Büyük buzdağlarının erimesi, genellikle buzul deniz tortusu olarak adlandırılan çeşitli büyüklükteki tortuları raflara ve daha derin deniz alanlarına yatırır. Bu tür 8 olay tespit edilmiştir ve Columbia Üniversitesi'ndeki Lamont-Doherty Yeryüzü Gözlemevi'nden Gerard C. Bond, 1997'de Geç Pleistosen ve Holosen'de 1470 yıllık iklim döngüleri teorisini ve Kuzey'deki buz akıntısının petrolojik izlerine dayanan teorisini öne sürmesiyle bu 8 dönem, Bond dönemleri olarak adlandırılmıştır. Daha güncel çalışmalar, bu izleyicilerin 1.500 yıllık iklim değişikliği aralıkları için çok az destek sağladığını gösterse de Kuzey Atlantik buz raftingi olayları, Amerika Birleşik Devletleri'nin Orta Atlantik bölgesindeki düşük göl seviyelerinin olayları, Asya musonunun en az son 9.000 yıldır en zayıf olayları, ve ayrıca son 55.000 yıldır Orta Doğu'daki çoğu kuraklaşma olayıyla hem Heinrich hem de Bond olayları bağlantılı görülmektedir.¹

Çoğu Bond olayının net bir iklim sinyali yoktur; bazıları soğuma dönemlerine karşılık gelirken, diğerleri bazı bölgelerde kuraklaşma ile çakışmaktadır. Buz çekirdeklerinin verdiği iklim sinyalini yorumlamak için ve diğer paleo-iklim kayıtlarıyla karşılaştırmayı sağlamak için doğru zaman ölçekleri çok önemlidir. Zaman ölçeğinin Holosen kısmı, çeşitli DYE-3, GRIP ve North GRIP buzundan kayıtlar çekirdeklerde, buzul kısmı yalnızca North GRIP kayıtlarına dayanmaktadır.² Bond dönemlerine bakacak olursak;

Bond Dönemleri	Tarih (yıl önce)	Dönem Özellikleri
Bond 8	11.100	Genç Dryas'tan Boreal' geçiş
Bond 7	10.300	Henüz klimatik bir anomali belirlenmedi
Bond 6	9.400	Çin'de hava sıcaklıkları azalıyor, Norveç'te buzullar ilerliyor
Bond 5	8.200	8.200 Soğuk İklim Dönemi
Bond 4	5.900	Sahra Çölü Olayları, 5.900 Soğuk İklim Dönemi
Bond 3	4.200	4.200 Soğuk İklim Dönemi
Bond 2	2.800	Demir Çağı Soğuk Dönemi (M.Ö. 900-300)
Bond 1	1.400	Geç Antik Küçük Buz Devri
Bond 0	1.300-500 arası	Küçük Buzul Çağı

Tüm dönemlere ait net bilgi ve veriler bulunamasa da bazı dönemlerin iklim değişikliklerini ve sonuçlarına bakarsak;

1400 Soğuk İklim Dönemi

Bond 1 dönemine denk gelmektedir ve bu dönemde Atlantik’in kuzeyinde sıcaklıkların azaldığını görmekteyiz.

2800 Soğuk İklim Dönemi

Bond 2 dönemidir, Kuzey Atlantik’te yüzey sularının sıcaklığı 1,5 C azalmış ve bu sebeple aysberglerin güneye hareket etmesine neden olmuştur. Özellikle Grönland’da daha soğuk havanın egemen olması ve Avrupa’nın kuzeyinde de iklim koşullarının değişikliği dikkat çekmektedir.

5900 Soğuk İklim Dönemi

Bond dönememlerinden 4.südür. Ağaç halkaları ve radyokarbon yöntemiyle Avrupa’nın batısında 40-60C enlemleri arasında hava sıcaklığının azaldığı, Alplerde ise buzulların ilerlemesi ve dağlarda ağaç sınırının alçaldığı gözlemlenmiştir.

8200 Soğuk İklim Dönemi

Bond 5 dönemidir. İklim koşullarında ani değişmeler yaşanmış, muson rüzgarlarının güçlenmeye, büyük kıtasal buzul örtülerinin çekilmeye, deniz seviyesinin yükselmeye başladığı gözlemenmiştir. Bu dönem ilk defa, Grönland’daki GISP2 buzul örneklerindeki izitop oranlarının değişimi ile belirlenmiştir.

9400 Soğuk İklim Dönemi

9400 SOĞUK İKLİM DÖNEMİ Özellikle Asya’da, Çin’de hava sıcaklıklarının azalması ve Norveç’te buzulların ilerlemesi kaydediliyor

Preboreal Soğuk İklim Dönemi

150-250 yıl devam eden soğuk dönemdir. Bond 8 dönemidir. Dönem sonunda sıcaklıklar 4±1.5C artış göstermiştir. Kuzey Atlantik’teki buzul örtülerinin erimesiyle ortaya çıkan tatlı su termohalin dolaşımını yavaşlatmış ve iklimde soğumaya neden olmuştur. Jeokimyasal analizler, günümüzden 4025±125 yıl önde 300 yıl süren kurak bir dönemin varlığını göstererek arkeolojik bulguları desteklemektedir. Buna benzer kuraklığa Güneydoğu Asya, Kuzey Amerika’nın orta bölgesinde de rastlamak mümkündür.

4.https://www.ncdc.noaa.gov/abruptclimatechange/Heinrich%20and%20Dansgaard%E2%80%93Oeschger%20Events 5.https://en.wikipedia.org/wiki/North_Greenland_Ice_Core_Project#:

Orijinal kaynak: bond dönemi. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.